Sąd Najwyższy uwzględnia moją glosę :)

Szanowni Państwo,

miło mi poinformować, że Sąd Najwyższy powołał się na moją glosę w uzasadnieniu swojego orzeczenia.

Link do glosy: https://pk.gov.pl/wp-content/uploads/2017/07/5f2af4bb458ab56dad76961851c423b2.pdf

Link do orzeczenia: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/V%20KK%20517-18.pdf

Jak wskazuje SN: Z tych wszystkich względów nie ma znaczenia miejsce, gdzie (w jakim kraju i pod rządem jakiej ustawy obowiązującej w tym kraju) dokonano aborcji. Wypełnienie znamion czynu z art. 152 § 2 k.k. konfrontuje się tylko z ustawą obowiązującą w miejscu popełnienia tego czynu, a nie w miejscu, w którym kobieta poddaje się aborcji. W myśl art. 6 § 2 k.k. miejscem popełnienia czynu, o znamionach określonych w ustawie, jest miejsce działania sprawcy. Ujmując innymi słowy myśl wyrażoną w poprzednim zdaniu i uwzględniając treść art. 6 § 2 in princ.k.k., wystarczy zbadać, czy sprawca udziela pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy miejsca popełnienia przestępstwa (tu - ustawy polskiej). Skoro popełnienie czynu w formie dokonania nastąpiło w Polsce, co wynika z jego opisu, to znamiona tego czynu należy odnosić do ustawy polskiej w tej części, w której określa legalne warunki przerwania ciąży. Celnie wskazano w piśmiennictwie, że w znamieniu "z naruszeniem przepisów ustawy" chodzi o to jedynie, by przerwanie ciąży było sprzeczne z tymi właśnie przepisami (polskimi), a sprawca udzielał np. pomocy do takiego przerwania (zob. K. Burdziak: glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2014 r., sygn. akt IV K 257/14 - WPP 2017, nr 2, s. 101). W glosie tej i w innych wypowiedziach wyrażonych w piśmiennictwie, prezentowano podobne stanowisko, jak we wskazanym wyżej wyroku (zob. J. Potulski (w) System Prawa Karnego, Przestępstwa przeciwko dobrym indywidualnym, t. 10, s. 212 - 215, Warszawa 2016, M. Królikowski (w) Kodeks karny, Część szczególna, t. I. Komentarz, art. 117 - 221, s. 294, Warszawa 2017, A. Zoll (w) red. W. Wróbel, A. Zoll, Kodeks karny. Część szczególna, t. II. Komentarz do art. 117-211a, s. 333, Warszawa 2017, R. Kokot (w) red. R. A. Stefański. Kodeks karny. Komentarz, s. 949, Warszawa 2018, V. Konarska - Wrzosek. Komentarz do art. 152 Kodeksu karnego, el. 2018).

Przypomnę, że podstawowe ustalenia wynikające z mojej glosy są następujące:

- w znamieniu „z naruszeniem przepisów ustawy” nie chodzi o to, by to nakłanianie czy udzielanie pomocy było sprzeczne z przepisami ustawy, ani o to, by nakłaniano lub udzielano pomocy w przerwaniu ciąży w miejscu, w którym przerwanie to jest sprzeczne z przepisami ustawy, lecz o to tylko, by przerwanie ciąży było sprzeczne z tymi przepisami, a sprawca do takiego przerwania nakłaniał bądź udzielał w nim pomocy;

- zaryzykować można stwierdzenie, że celem ustawodawcy, towarzyszącym mu przy wprowadzaniu art. 152 § 2 do Kodeksu karnego, było zapobieganie nakłanianiu/udzielaniu kobiecie pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy polskiej, tj. ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz.U. Nr 17, poz. 78 ze zm.), a nie jakiejkolwiek ustawy, obowiązującej w miejscu, w którym przerwanie ciąży miałoby nastąpić. Trudno byłoby bowiem uznać, że według ustawodawcy – dla przykładu – nakłanianie kobiety, obywatelki polskiej, przez obywatela polskiego do przerwania ciąży na terytorium Polski, a więc w miejscu, w którym przerwanie to jest sprzeczne z przepisami ustawy (polskiej), jest nielegalne, zaś w pełni legalne jest nakłanianie kobiety, obywatelki polskiej, przez obywatela polskiego do przerwania ciąży na terytorium Słowacji, a więc w miejscu, gdzie przerwanie to jest zgodne z prawem słowackim, acz wciąż niezgodne z przepisami – nie obowiązującej tam – ustawy polskiej. Wszak i tu, i tu dochodzi do narażenia na niebezpieczeństwo (i to w takim samym zakresie, w taki sam sposób i w takim samym zamiarze) tego samego dobra chronionego prawem (życia dziecka w fazie prenatalnej), którego ochroną – dodajmy – ustawodawca jest zainteresowany w takim samym stopniu zarówno w pierwszej, jak i w drugiej sytuacji;

- można by zaproponować wykładnię, w myśl której znamię „z naruszeniem przepisów ustawy” należałoby interpretować tak, jakby oznaczało ono „z naruszeniem przepisów ustawy obowiązującej w miejscu wykonania przerwania ciąży lub w miejscu zamieszkania nakłanianej kobiety ciężarnej”. Wydaje się bowiem, że tylko wówczas zakres kryminalizacji art. 152 § 2 k.k. nie byłby ani nazbyt szeroki, ani nazbyt wąski, a dobro prawne w postaci życia dziecka w fazie prenatalnej zostałoby należycie ochronione.

Dodam, że moje publikacje uwzględniono także w następujących orzeczeniach:

- Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 28 czerwca 2018 r., I KZP 4/18;

- Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2018 r., I KZP 14/17.